De airconditioning

Vanaf 1969 is een airconditioning een standaard accessoire in de Silver Shadow. Tot dan toe was het een optie, maar werden vrijwel alle exemplaren er toch al van voorzien.
Het airconditioningsysteem is een erg krachtig systeem. Het bevat maar liefst 1100 cc freon, zodat na een lekkage flink in de buidel moet worden getast om met de huidige milieubelasting het systeem weer op druk te krijgen.

Doorsnee-tekening van het airconditioningsysteem.

Principes van airconditioning
Het principe van een airco is dat het in het systeem aanwezige koelmiddel in het circuit wordt rondgepompt, daarbij telkens onder druk wordt gebracht en vervolgens weer wordt omgezet in damp. Zodra je een gas of damp sterk onder druk zet, wordt het warmer. Pomp bijvoorbeeld maar eens een fietsband op en voel dan de temperatuur van de fietspomp maar eens. De pomp is flink warmer geworden. Andersom is het zo, dat vloeistof of damp die door een heel klein gaatje in een vrije ruimte komt, sterk afkoelt. Vloeistof wordt dan damp. Denk bijvoorbeeld aan een tuinslang waar aan het ene eind de kraan helemaal geopend is en waarvan jij aan het andere eind met je duim het uiteinde vrijwel helemaal gesloten houdt; het kleine beetje water dat dan ontsnapt, verlaat de kleine opening als een soort nevel.
Zo is een compressor een apparaat dat damp of gas zodanig onder druk brengt dat er (warme) dampen of vloeistoffen onder hoge druk ontstaan.
Een condensor is een toestel om stoom of damp in water om te zetten door de stoom af te koelen.
De expansieklep is de klep met het kleine gaatje die de vloeistof onder hoge druk krijgt aangeleverd en deze achter de klep omgezet ziet in gas of damp van zeer lage temperatuur.

De werking van de airco in het schema
Laten we met deze kennis het schema hierboven eens langs lopen.
Ik begin bij de compressor. Zoals op de tekening zichtbaar is, ligt de compressor aan de bovenzijde op de motor (kijk bijvoorbeeld eens op de bovenste foto van de pagina over de motor) en wordt aangedreven via een dubbel uitgevoerde V-snaar. Dat die compressor veel motorvermogen vraagt kun je goed horen als je de motor stationair laat draaien en de airco inschakelt. Je hoort dat de motor het dan zwaarder krijgt. Als je op een warme zomerdag een warm-lopende motor krijgt, zet dan bijvoorbeeld de airco af en de motor zal weer wat normalere temperaturen aannemen.
De compressor comprimeert de freon, perst hem dus samen. Freon is het gas dat in dit koelsysteem zit en dat vroeger in alle koelkasten zat. Tegenwoordig mag freon niet meer gebruikt worden omdat het niet goed is voor het milieu. Laat je freon ontsnappen, dan verdwijnt het als gas, niet als vloeistof.
De freon verlaat de compressor als een damp die onder hoge druk staat. Dit is op het schema zichtbaar als de blauwe kleur (HP VAPOUR). Deze damp is erg warm en wordt eerst wat afgekoeld door rijwind. Dat gebeurt in de condensor die als een stelsel buisjes voor de radiator direct achter de grille is gemonteerd. Als je met het hoofd vlak bij de grille gaat zitten en er achter kijkt, dan zie je ze zo allemaal van links naar rechts lopen. In deze condensor wordt het gecomprimeerde freon omgezet in vloeistof (HP LIQUID).
Vervolgens wordt het eerst nog gedroogd en komt het bij de expansieklep terecht. Zoals gezegd is dat een heel klein gaatje. De vloeistof wordt hier door de druk doorheen geperst en direct achter het gaatje is de vloeistof weer damp geworden van hele lage temperatuur. Hoe koud dit wel is kun je prachtig zien onder de motorkap. Het buisje dat aan de bovenzijde weer bij de compressor uitkomt, is altijd in korte tijd helemaal wit van de aanslag, de condens aan de buitenkant.
Voor alle duidelijkheid is het goed om te vermelden dat de luchtuitlaten (refrigerated or fresh air outlets) uitkomen in het passagierscompartiment. Dit zijn op de plattegrond van het dashboard de openingen 4 en 13 die je open zet met de betreffende trekknoppen (ook verbonden aan de nummers 4 en 13). De evaporatorbox in het schema zit dus verwerkt in het dashboard. Wil je iets aan de airco hebben, zul je de aanjager (zie de plattegrond van het dashboard, schakelaar 19) minstens op de lichtste stand moeten zetten. In moderne auto's geschiedt dat overigens altijd automatisch; het is daar niet mogelijk om de airco aan te hebben zonder dat de aanjager aanstaat.

Het instellen van temperatuur
Tegenwoordig kennen we ECC, electronic climat control. Je stelt een temperatuur in op een halve graad nauwkeurig en het systeem houdt de cabine precies op temperatuur. Heb je geen ECC, maar wel airco, dan kun je meestal met een draaiknop de koude lucht van de airco en de warme lucht van de verwarming zodanig mengen, dat er precies die temperatuur uit de verwarmingsopeningen komt dat je het op gevoel warmer of kouder maakt. Wordt het te koud, dan draai je de knop warmer, en omgekeerd.
Bij de hierboven beschreven airco in de Silver Shadow ligt dat iets anders. De airco staat aan of de airco staat uit. Niets mengen met warme lucht. Geen verschil tussen koud en extra koud. Het enige dat regelbaar is, is de hoeveelheid lucht die je de ruimte in blaast. Kijk voor het instellen van de temperatuur ook op de pagina over de verwarming.
Toch is dit ook weer niet helemaal waar. Ter hoogte van de onderbenen is een luchtinlaat die de buitenlucht rechtstreeks vanaf de luchtopeningroosters onder de koplampen de passagiersruimte in leidt. Deze lucht kan niet worden verwarmd of gekoeld. Zet je deze luchtinlaat echter open, dan kan deze uiteraard de binnentemperatuur wel beïnvloeden.
Mijn ervaring is dat de airco van mijn Silver Shadow een erg krachtige is. Is het erg warm weer, dan blaas ik de ruimte in korte tijd koel. Schijnt het zonnetje, maar is het lente-warm, dan staat de airco aan met een lage blower-stand en blijft het heerlijk op temperatuur.

 TOP OF PAGE ↑